HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

 

Sabr kıl ile maksûdına sabr ehli yeter
Sebr iden sabr ile ser-rişte-i maksûd dutar

Çeviri: Sabret! Sabır erleri, sabırla amaçlarına ulaşırlar. Sabreden kişi, sabırla dileğine kavuşur.
Bir haber vir ey sabâ serv-i revânum kandedür
Cânumun ârâmı yok, ârâm-ı ânum kandedür
Neyledin netdin felek hûrşîd-i âlem-tâbumı
Ol ruh-i ferhunde mâh-ı mihribânum kandedür
Çeviri: Bir haber ver ey yel! Cânânım nerdedir? Canımın huzuru kalmadı, bana huzur veren sevgilim nerdedir? Ey felek! Dünyayı aydınlatan güneşime ne yaptın? O kutlu yüz, o şefkatli yârim nerdedir?

 

Beni dûr itdün devr-i felek mâh simâdan
Ki zevk-i vaslıdur yeğrek bana dünyâ vü ukbâdan
Şeb-i târikden ey gerdûn kıyâs itgil ânun hâlin
Ki düşmişdür cüdâ bir âftâb-ı âlem-ârâdan

>Çeviri: Beni sevgilimden ayırdın ey felek! Sevgilime kavuşma zevki, benim için dünyadan da, öbür dünyadan da daha üstündür; karanlık geceden sor yârimin halini! Çünkü o, dünyayı süsleyen bir güneşten ayrı düştü.

Garîb-i mülk-i ışkam gayr-ı eşk ü âh ü derd ü gam
Ne bir müşfîk ne bir mûnis, ne bir yâr ü ne bir hem-dem

Çeviri: Aşk yurdunda kimsesiz kaldım, gözyaşımdan, inleyişten dertten ve tasadan başka şefkatli bir dostum, bir yârim bir arkadaşım yok.

Ey kılına ârzû-yı âb-ı Kevser dem-be-dem
Teşne dünyâdan giden âl-i Rasül’ü yâd dün
Mâcerâ-yı Kerbelâ zikrin kılun şam ü seher
Tab’unuz ol zikr-i rikkat-bahşla mu’tad idün

Çeviri: Ey Kevser suyunu isteyen insanlar! Dünyadan susuz giden Hazret-i Peygamber ailesini anın; gece, gündüz Kerbelâ macerasından sözedin de, kendinizi bu konuda eğitip huyunuzu yumuşatın.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Derdâ ki dâr -ı dehrde bir yâr kalmadı
Şerh -i gam -ı dil itmege gam -hâr kalmadı
Tayy kıldı cevr devri mürüvvet bisâtını
Mutlak bisât -ı dehrde deyyâr kalmadı
Çeviri:
Ne yazık ki, dünyada bir yâr kalmadı! Gönül derdini anlatacak bir dost kalmadı.
Cefa devri, cömertlik sofrasını ortadan kaldırdı; cihan sofrasında hiç kimse
kalmadı

 

Tenin pîrehenden kıldılar ûr
Güli berg-i semenden saldılar dûr
Resenler eyleyüb a’zâsına bend
Derûnun yakdılar kandil mânend
Mukayyed olmayub feryâd ü âha
Anı indürdiler ol tîre çâha
Şu’â-ı nûr-i rûy u berk-ı âhı
Münevver eyledş ol tîre çâhı

Çeviri: Gömleğini çıkarıp onu çıplak bırakdılar; çiçeği, yâsemen gibi yaprağından ayırdılar; her bir yanını iplerle bağladılar; kandil gibi yakdılar içini. Kopardığı çığlıklara aldırmayıp onu o karanlık kuyuya indirdiler. Yüzünün ışığından yayılan ışınlar ve inleyişlerin şimşeği, o karanlık kuyuyu aydınlattı.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Tahkîk-i mihnet ü gam-i Âl-i Abâ için
Sahrâ-yı Kerbelâ’ya güzer yâ Nebî
Hâl-i Hüseyn’e hâk-i mezelletde kıl nazar
Endişe-i garîb-i diyâr eyle yâ Nebî

Çeviri:
Ey Hazret-i Muhammed, Âli Abâ’nın başına gelen felaketi incelemek için
Kerbelâ çölüne gel! Bu aşağılık toprakta Hüseyin’in haline bir bak da, yabancı bir ülkede
kalan kimsesiz için kaygı duy!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Çû nevmîd oldı efgân itdi Yûsuf
Dürr-i eşkini galtân itdi Yûsuf
Ciger kanıyla müjgânın idüb nem
Nem-i müjganla dirdi dem-â-dem
Ki ey seyl-i şirişk-i tünd-reftâr
Çû âni’ yok sana lutf eyle zinhâr
Yüri Ya’kûb’a hâlümden haber vir
Gam-ı bî-i’tidâlimden haber vir
Haber vir söyle ey pîr-i belâ-keş
Kılubdur Yûsuf’u gerdûn müşevveş
Olubdur hâk-i zillet hâk-sârı
Ne hem-râzı ne gam-hârı ne yârı

Çeviri: Yusuf umutsuzluğa kapılınca, inci gibi gözyaşı döktü; ciğer kanıyla kirpiklerini ıslattı. Islak kirpikleriyle hiç durmadan şunları söylerdi: Ey sel gibi akıp hızla yol alan gözyaşlarım! Senin için bir engel bulunmadığından, git de Yakup’a hilimi anlat: ona çektiğim büyük sıkıntıdan haber ver; Yakub’a de ki, ey belâya çatan yaşlı! Felek, Yusuf’u şaşkına döndürdü, perişan etti; bir dostu, bir dert ortağı kalmadı onun…

http://www.hbektas.hitit.edu.tr

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Pejmürde kıldı serv-i hırâmânı kaht-ı âb
Gül-berge düşdi tâb-ı harâretden ızdırâb

Çeviri:
Susuzluk, salınan servi ağacını perişan etti: sıcaklıktan, gül yaprağı acı çekmeye başladı.

Rûz-i rezm-i Kerbelâ râh-ı hatâ dutmış
Fırât Kılmamış âl-i Muhammed derdinün dermânını

Ol sebebdendür bu kim özr ile dutmış muttasıl

Eyleyüb feryâd hâk-ı Kerbelâ dâmânını

Çeviri: Fırat ırmağı, Kerbelâ savaşı gününde yanlış yol tutmuş; Hazret-i Muhammed âilesinin derdine dermân olmamış; bu sebeble Kerbelâ toprağının eteğini tutmuş, o günden beri hiç durmadan çığlık kopararak akıp durmuştur.

Tahkîk-i mihnet ü gam-i Âl-i Abâ için
Sahrâ-yı Kerbelâ’ya güzer yâ Nebî
Hâl-i Hüseyn’e hâk-i mezelletde kıl nazar
Endişe-i garîb-i diyâr eyle yâ Nebî

Çeviri: Ey Hazret-i Muhammed, Âli Abâ’nın başına gelen felaketi incelemek için Kerbelâ çölüne gel! Bu aşağılık toprakta Hüseyin’in haline bir bak da, yabancı bir ülkede kalan kimsesiz için kaygı duy!

Ey kılına ârzû-yı âb-ı Kevser dem-be-dem
Teşne dünyâdan giden âl-i Rasül’ü yâd dün Mâcerâ-yı Kerbelâ zikrin kılun şam ü seher Tab’unuz ol zikr-i rikkat-bahşla mu’tad idün

Çeviri: Ey Kevser suyunu isteyen insanlar! Dünyadan susuz giden Hazret-i Peygamber ailesini anın; gece, gündüz Kerbelâ macerasından sözedin de, kendinizi bu konuda eğitip huyunuzu yumuşatın.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Kef ü pâyin cerâhat kıldı pür-hûn
Semen bergini hûnâb itdi gülgûn
Gubâr-âlûde oldu mâh rûyı
Kime kim derdini eylerdi izhâr
Ana elbette andan yeterdi âzâr
Kimün kim dâmenini tutdı ol pâk
Girîbânını kıldı gül gibi çâk
Kimin kim ayagına düşdi ol nûr
Başından kıldı re’fet sâyesin dûr

 

Çeviri: Eli, ayağı, yâsemene benzeyen bedeni al kana boyandı; ay gibi güzel yüzü toz, toprak içinde kaldı; misk gibi kokan kıvırcık saçları dağıldı. Derdini kime anlattıysa, azarlandı; eteğini tuttuğu kişi, onun yakasını gül gibi yırttı. Ayağına kapandığı kişi, onun başının üstünden merhamet gölgesini uzaklaştırdı, ona acımadı.

( Yakub Peygamberin çektiği sıkıntılar )

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Kimi gögsinde eylerdi makâmın
Kimi başta makâm-ı ihtirâmın
Kimi eylerdi gerd-i dâmenin pak
Yolından ref iderdi hâr ü hâşâk
Kimi tekrâr idüb güftâr-ı şîrîn
Virirdi nâzenin tab’ına teskîn
Gürûh-i hîle-engîz ü cefâ-cû
Kemâl-i mekrle Ya’kûb’a karşu
Kılub izhâr âsâr-ı telattuf
Kılurlardı kamu ta’zîm-i Yûsuf

Çeviri: Kimi zaman onu göğsünde, kimi zamanda başında taşırdı, bazen eteğinin tozunu alır, yürüdüğü yolu temizlerdi; kimi vakit güzel sözler söyler, ince yaradılışlı yapısını yatıştırırdı. Hileci ve zâlim insanlardı onlar, Yusuf’a saygı gösterip Yakub’a nazikçe davranarak onu aldatırlar.

( Yakub Peygamberin çektiği sıkıntılar )

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Gitdi ol serv ki kâm-ı dili divâne idi
Murg-i cân nûr-i ruhi şem’ine pervâne idi
Kaldı hecrinde gönül muztarib ü ser-gerdân
Ey hoş ol dem ki ana hem-dem ü hem-hâne idi

Çeviri:
Deli gönlümün dermanı olan o servi gitti; can kuşum, onun güzel yüzünden
yayılan ışığın çevresinde pervâne gibi dönerdi. Onun ayrılığıyla perişan oldum,
şaşkına döndüm.
Gönlümün, onun hem dostu, hem de sığınağı olduğu anlar ne güzeldi!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Hiç maksûda dest-res bulmaz
Gayr-i Ma’bûd’a i’timâd kılan
Vâsıl-ı menzil-i murâd olmaz
Unıdub ânı gayrı yâd kılan

Çeviri: Allah’dan başkasına güvenen, Allah’ı unutup başkasını anan kişi, hiçbir zaman amacına ulaşamaz, muradına eremez.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Şeb-i vedâ seher-gâh-ı rûz-i hicrândur
Esâs-ı bünye-i feryâd âh ü efgândur

Çeviri: Veda gecesi, ayrılık gününün seher vaktidir; feryâd yapısının temeli, inleyiştir.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Bu bahr-ı nîlgûn bin mevc her sâ’at ayân eyler
Ûlü’l-ebsâra bir bir keşf-i esrâr-ı nihân eyler

Çeviri: Bu mavi deniz her saat binlerce dalga çıkarır ortaya; gören gözlere gizli sırları bir bir açıklayıp gösterir.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – FUZÛLÎ

Lezzât-ı şevk-i cemâli dem-be-dem efzûn olur
Ârızın gördükçe göz gönlüm beter meftûn olur

Çeviri: Onun büyük istek uyandıran güzelliğinin verdiği tadlar, hiç durmadan artar; yüzünü gördükçe, ona daha çok âşık olurum.

Hadikatü’s süeda- erenler bahçesi

Çıkdı yaşıl perdeden, arz eyledi didâr gül
Sildi mir’ât-ı zamîr-i pâkdan jengâr gül
San Züleyhâ halvetidür gonce-i der-beste kim
Çıkdı andan dâmen-i çâkiyle Yûsuf-vâr gül

Çeviri: Yeşil örtüden çıktı da göründü gül; temzi özlü aynaların tozunu aldı gül. Henüz açılmayan gonca, sanki Züleyha’nın yalnız başına yaşadığı yerdir; Yusuf gibi yırtık gömleğiyle orada açıldı gül.

Erenler Bahçesi – FUZÛLÎ

Hevâ tünd-bâdı binâlar yıkar
Hased âteşi hânmânlar yakar

Çeviri: Şiddetli esen istek yeli, binaları yıkar; kıskançlık ateşi, evleri yakar.

Erenler Bahçesi – FUZÛLÎ

Cemâl-i bî-bedeli fitne-i havâs ü avâm
Gülî hemîşe bahâr ü mehî hemîşe tamâm

Çeviri: Onun eşsiz güzelliği halk arasında karışıklığa yol açar; her zaman baharı yaşayan bir gül, sürekli dolunay olarak kalan bir ay gibidir.

Erenler Bahçesi – FUZÛLÎ

Musîbet-i Hasan ü mihnet-i Hüseyn-i
Şehîd Demî ki oldı gam-efzâ-yı tab’-i
Rasûl Tesellî dil-i pâk-i Rasûl içün Hak’dan
Beyân-ı kıssa-i Ya’kûb ü Yûsuf itdi nüzûl

Çeviri: Hasan’ın başına gelecek musibetle Şehîd Hüseyin’in karşılaşacağı felaketi, Hazret-i Muhammed öğrenip üzüldüğü zaman, Peygamber’in temiz yüreğini rahatlatmak için ulu Allah tarafından Yakub’la Yusuf öyküsü (Yusuf suresi) indirildi.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ey hoş ol bende kim ibâdetle
Şeref-i izz ü i’tibâr bula
Kendüsin kurtarub me’âsîden
Gayr-i halkun dahî şefî’i ola

Çeviri: İbadet ederek, şan şeref kazanıp yücelen; kendisini isyan etmekten kurtarıp başka insanlara da yardımcı olan kula ne mutlu!

Erenler Bahçesi – FUZÛLÎ

I

Derd-i ışk-ı yâr gönlüm mülkinün sultânıdur
Hükm anın hükmüdürür ferman anun fermanıdur

II

Aceben li’l-muhibb keyfe yunâm
Kullu nevmin ala’l-muhibbi harâm

III

Çekmezem gam dökse kanım tîğ-i bürrânım senin
Vehmim andandır ki pür-hûn ola dâmânın senin

Çeviri: Yar aşkının derdi, gönlümdeki ülkenin sultanıdır; hüküm onun hükmü, buyruk onun buyruğudur. (I)

Seven insan nasıl uyuyabilir, hayret! Seven kişiye uyku haramdır. (II)

Senin keskin kılıcın, kanımı dökse, hiç tasa etmem; fakat elin ayağın kana bulaşır diye korkarım. (III)

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Bâğ-bâna ziylet-i gül-zâr olan şâh-güli
Kesme fevt-i ziynet-i gül-zârdan endîşe kıl
Şâd idüb ağyârını âzürde kılma yârunı
Renc-i yâr ü ta’ne-i ağyârdan endişe kıl

Çeviri: Bahçıvan için gül bahçesinin süsü olan gül dalını kesme gül bahçesinin süsünü yok etmekten sakın! Başkalarını mutlu edip de sevgilini üzme; yârini inciltmekten, yabancıların çekiştirmesinden uzak dur!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Eyle kim ma’şukı âşık dem-sâz istemez
Âşıkın ma’şûk hem gay rile hem-râz istemez

Çeviri: Âşık, sevdiği kişinin başkalarıyla dost olmasını istemez; cânân da, âşıkının yabancılarla birlikte olmasına dayanamaz.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Yâr istemez ki âşıkı ağyârâ yâr ola
Her lahza bir tereddüd ile bî-karâr ola
İster ki levhi sâde olub nakş-ı gayrdan
Peyveste kendu nakşına âyîne-dâr ola

Çeviri: Cânan, âşıkının başkalarına yâr olmasını, her ân bir tereddüdle kararsız yaşamasını, başkalarıyla ilişki kurmasını hiç istemez; sürekli kendisiyle ilgilenmesini ister.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Gülşen-i ümmîd ebr-i sabrdan sirâb olur
Sabr kılsan âb-ı gevher seng-i lâ’l-i nâb olur
Tîre olmaz kesb-i zulmet eyleyüb her hâne kim
Cilve-gâh-ı pertev-i hûrşîd-i âlem-tâb olur

Çeviri: Umudun gül-bahçesi, sabır bulutuyla sulanır; sabredersen, cevher suyu, değerli taş olur. Zulme uğrayan bir ev hiç karanlıkta kalmaz; o ev, dünyayı aydınlatan güneş ışığının ortaya çıktığı yer olur.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

 

Gâfil olmaz derdden derde giriftâr eyleyen
Âşk-ı ârif degül derdini izhâr eyleyen
El çekün derdüm ilâcından ki tahkîk itmişem
İstese sıhhat virür bîmâra bîmâr eyleyen

Çeviri: Dertten derde salan kişi, bu durumu bilir. Derdini söyleyen kimse, ârif bir âşık değil.
El çekin derdimin ilacından benim, inceledim; hasta eden kişi, isterse hastayı sağlığına da kavuşturur.

İBRAHİM HALİL PEYGAMBER’İN ÇEKTİĞİ SIKINTILAR

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Derd ile hursend olan derdine dermân istemez
Zevk-i mihnet bulsa, âşık rahât-i cân istemez
Her kimi isterse cânân âlem-i ışkında ferd
Sabreder tenhâlığa ensâr ü a’vân istemez

Çeviri: Dertle mutlu olan kişi, derdine derman istemez; mihnetin zevkini alan âşık, rahatı aramaz. Cânân, kendi aşk âleminde kimi yalnız olarak isterse, o kimse, yalnızlığa katlanır; yardımcıya ihtiyaç duymaz.

İBRAHİM HALİL PEYGAMBER’İN ÇEKTİĞİ SIKINTILAR

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Yâ Rabb! Ne fitnedür ki, harâb itdi âlemi
Âzürde kıldı rûh-i Rasûl-i mükerremi
A’yân-ı âl-i Ahmed’e gerdûn cefâ kılub
Eşref-i Ehl-i Beyte revâ gördi mâtemi
Vâ hasretâ ki, buldı halel seyl-i fitneden
Şer’ün metin binâsı vü bünyâd-ı muhkemi
Gül-zâr-ı Kerbelâya dikildi nihâl-ı gam
Hoşdur kim ânı eylese sîrâb göz nemi

Çeviri: Ya Rabb ! Bu ne fitnedir ki, âlemi harab etti; saygıdeğer Peygamberi’in ruhunu incitti. Hazret-i Muhammed âilesinin ileri gelenlerine cefa etti de felek, şerîatın dayanıklı yapısıyla sağlam temeli fitne seliyle zarara uğradı. Kerbelâ’nın gül-bahçesine tasa fidanı dikildi; o fidanı gözyaşlarıyla sulamak iyi olur.

NÛH PEYGAMBER’İN ÇEKTİĞİ SIKINTILAR

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Seyl-i bî-dâd ü sitemdür menşe’-i tûfân-ı
Nûh Olmasun gâfil belâdan ehl-i bî-dâd ü sitem
Hâne-i zâlim gider seylâba mânend-i habâb
Tutsa tûfân âlemi mazlûma tûfândan ne gam

Çeviri: Nuh tufanının sebebi, adaletsizlik ve zulüm selidir. Adaletsizce davranıp zulmeden kimseler, bilsinler ki zâlimin evi, sel suyuyla çöp gibi yıkılır gider. Dünyayı tufan kaplasa, mazlum üzülmez.

NÛH PEYGAMBER’İN ÇEKTİĞİ SIKINTILAR

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Mihnet-i Âdem degül mânend-i endûh-i
Hüseyn Fîl-mesel bir şu’ledür berk-ı belâdan ol şerer
Eşref-i halk-ı cihânun ekber evlâdını
Katl iden dünyâda vü ukbâda olmaz behrever

Çeviri: Âdem’in mihneti, Hüseyin’in çektiği sıkıntı gibi olamaz; sözgelişi Hüseyin’in sıkıntısı belâ şimşeğiyse, Âdem’in mihneti onun bir alevi, bir kıvılcımıdır. Bütün insanların en şereflisinin büyük evladını öldüren kişi, hem bu dünyada hem de öbür dünyada muradına ermez.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Reşkdür câna ızdırâb salan
Reşkdür âlemi harâb kılan
Reşkdür mûcib-i cefâ-yı Yezîd
Reşkdür kim Hüseyn’i etdi şehîd

Çeviri: Cana sıkıntı veren, âlemi harab eden duygu kıskançlıktır. Yezid’in Hüseyin’e cefa çektirmesinin ve onu şehîd ettirmesinin sebebi, yine kıskançlıktır.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Eser-i nûr-i Mustafâ’yı görün
Hâtem-i hayl-i enbiyâyı görün
Nûr-i zâtı çerâğ-ı âlemdür
Âb-ı rûyı şefi’-i âdem’dür

Çeviri: Mustafa’nın yaydığı ışığın izini görün; peygamberlerin sonuncusu olan Hazret-i Muhammed’i görün! Onun özünün ışığı, âlemin mumudur; gözyaşlarıyla insanlara şefaat eder.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Vah ne ma’dendür, sevâd-ı çeşm-i ter kim andadur
Dâne-i dürr-i şirişk ü lem’a-i nûr-ı basar
Ol birinde rütbe-i mi’râc-ı dergâh-ı kabûl
Bu birinde kuvveti keyfiyet-i feyz-i nazar

Çeviri: Vah, öyle bir madendir ki, nemli gözbebeği o madenin içindedir; gözyaşı incisiyle göz ışığı pırıltısını içinde bulundurur; birincisinde ulu Allah’ın katına yükselme, ikincisinde ise bakış feyzinin gücü vardır.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Âh-ı âteş-bârı uşşâkun sirâyetsiz degül
Âkıbet her gam yeter pâyâna gâyetsüz degül

Çeviri: Âşıkların ateş yağdıran inleyişi kesilir; sonunda her tasa biter; tasa da sonsuza kadar sürmez.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ne işdür felek dil-dârından ayurmak
Cefâ-keş âşıkı yâr-ı vefâ-dârından ayurmak

Çeviri: Seveni sevdiğinden; çile çeken âşıkı, vefalı yârinden ayırmak ne biçim işdir ey felek!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ey mâ’il-i râhat gama hem-râh olgıl
Dem zevkden urma hem-dem-i âh olgıl
Ey câmi’-i hikmet sırr-ı visâli bildün
Hicrân eleminden dahi âgâh olgıl

Çeviri: Ey rahatına düşkün kişi, gama yoldaş ol sen! Zevkten dem vurup durma, âh’la arkadaş ol sen! Ey bilgeliği kendinde toplayan kişi! Kavuşmanın sırrını bildin; şimdi de ayrılık acısını öğren!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Arûs-i ışka zîver, rû-yi zerd ü eşk-i gül-gûndur
Dil-i sûzân ü cism-i derd-nâk ü çeşm-i pür hûndur
Bu zîver hâsıl olmaz bezm-gâh-ı sahn-ı cennetde
Metâ-ı hâne-i mihnet-fezâ-yı dünyâ-i dûndur

Çeviri: Aşk gelininin süsü, solgun, yüz, gül renkli gözyaşı, yanık yürek, dertli bir beden ve kanla dolu gözdür; bu süs, cennet bahçesinin eğlence yerinde elde edilmez; içinde sıkıntı çekilen bu aşağılık dünya evinin bir metaıdır.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Münever oldı cihân pertev-i cemâlinden
Müşerref oldı zamân devlet-i visâlinden

Çeviri: Güzelliğinden yayılan ışıkla cihan aydınlandı; zaman ona kavuşmanın mutluluğuyla müşerref oldu.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Işk da’vâdur cefâ çekmek güvâh
Ger güvâh olmazsa da’vâdur tebâh

Çeviri: Aşk dava, cefa çekmek de tanıktır; tanık olmazsa; dava kaybedilir

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ne hoşdur ol ki mahbûb ola pür-fenn
Gönülde dost ola ve dilde düşmen
Cefasında vefâlar ola mazmûn
Olub ayn-ı taleb men’ine makrûn
Firâka ola zâhirde taleb-kâr
Visâle ola bâtında harîdâr

Çeviri: Ne güzeldir cânân bilgili olunca; içten dost olup, sözde düşman olunca… Sevgilinin cefasında vefalar saklı olsa; koyduğu yasağa istek duyup yakınlaşsa; görünüşte ayrılığı istese, içindense kavuşmayı dilese…

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Lutfdur her cevr kim uşşâkına ol mâh ider
Kılmağa nuzzâra gâfil olanı âgâh ider
Her cefâsında habîbün bin inayetdür nihân
Kim ki gâfildür cefâsından ânın ikrâh ider

Çeviri: Sevgilinin âşıklarına çektirdiği cefâ, lütuf gibidir; bakanlara, bilenmeyeni bildirir. Sevgilinin her ezâsında bin ihsan gizlidir; çektirdiği sıkıntıdan habersiz olan, ondan tiksinir.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Eger melâmete sabr eylemezsen ey gâfil
Melâmet eyleme ışkı, yüri selâmetle
Kemâl-i ışk melâmetdedür hayâl itme
Ki ışk zevk vire olmasa melâmetle

Çeviri: Ey gâfil! Azarlanmaya dayanamazsan, aşkı kınama; esenlikle çek git yoluna. Aşk, kınanmakla olgunlaşır. Azarlamayla birlikte olmazsa, aşk zevk vermez.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Zihî Kerîm ki her dem umûm-i mekremeti
Atâya cümle-i halkı ümid-vâr eyler
Zihî cevâd ki mücrimleri tesellidüb
Hemîşe afv-ı günâhıyla iftihâr eyler

Çeviri: Allah (c.c) ne ulu, ne cömerttir! Bütün insanları, her ân bağışlama, cömertliğinden pay alma umuduyla yaşatır. Allah ne yücedir! Günahkârları avutup, her zaman suçları bağışlamakla övünür.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Buzurgvâr Hudâyâ isâ’at-i amelüm
Beni mükerrem iken hâr ü hâksâr itdi
Budur cezâsı anun kim sana muhâlif olub
Hevâ-yı nefs mürâ’âtın ihtiyâr itdi

Çeviri: Ey ulu Allah’ım ! Üstün bir durumdayken, kötü davranışlarımın yüzünden rezil oldum. Nefislerinin geçici isteklerine uyup sana karşı gelenlerin cezası budur işte!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ey hoş ol sâfî-tabî’at kim zamîr-i pâkine
Yetmeye mutlak bu kim âlemde mekr ü hîle var
Ey hoş ol sâhib-sa’âdet dem-i izhâr-ı cûd
Düşmenin maksûdun öz nef’ine eyler ihtiyâr

Çeviri: Ne mutlu sana ey iyi huylu insan! Fakat ne yazık ki iyi huylu olmak yeterli değil, zira dünyada hile var. Ne mutlu o kişiye ki, cömertliğin açığa vurulması sırasında, düşmanın amacını kendi yararından üstün tutar.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Âdem’in gam birle toprağın muhammer kıl
Anda derd ü mihnete mukarrer kıldılar
Mevkıd-i nîran-ı endûh eyleyüb terkîbini
Safha-i cânında nakş-ı gam musavver kıldılar

Çeviri: Âdem’in toprağını tasa ile yoğurdular; dert mihnet yerinde kalmasına karar verdiler; sıkıntı ateşinin yakıldığı yerde hücrelerini kardıktan sonra; can verme safhasında onu gamla süslediler.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Âdem ki fezâ-yı âleme basdı kadem
Endûh ü belâya evvel oldı hem-dem
Mahsûsdur âdeme belâ-yı âlem
Âlemde belâ çekmeyen olmaz âdem

Çeviri: Âdem Peygamber dünyaya ayak basınca, sıkıntılarla karşılaştı, belâ ile dost oldu. Dünyadaki bütün belâlar insan içindir; âlemde sıkıntı çekmeyen kişi adam olmaz.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

 

Yâ Rabb müsâfir-i sahrâ-yı mihnetem
Tevfîki idül refik bana sıdkı rehber it
Ser-menzil-i murâda yetür ser-bülend kıl
Mahrûm koyma, cümle murâdum meyesser it

Çeviri: Mihnet çölü yolunun yolcusuyum ben ey Rabbim! Yardımı yoldaş, doğruluğu kılavuz et bana. Amacına ulaşıp yüceleyim; beni yoksun bırakma, dileğime kavuşayım Allahım!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ey feyz-resân-ı Arab ü Türk ü Acem
Kıldın Arab’ı efsah-ı ehl-i âlem
İtdün fusahâ-yı Acem’i Îsî-dem
Ben Türk-zebândan iltifât eyleme kem

Çeviri: Arab’a Türk’e Acem’e feyz veren ulu Allah’ım ! Arab’ı bütün insanların en iyi edebiyatçısı yaptın; Acem şairlerini Îsa soluklu ettin; anadili Türkçe olan benden de iltifatını esirgeme!

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ – Muharrem

Hükmdür kim cemî’i halk-i cihân
Melek ü ins ü cinn ü vahş ü tuyûr
Akl ü nefs ü anâsır ü eflâk
Ulvî ü süflî ü inâs ü zükûr
Tutalar mâtem-i Hüseyn-i Şehîd
İdeler âh ü nâle tâ dem-i Sûr
Bu musîbetden olmayan âgâh
Ola ahmed şefâ’atinden dûr
Rûz-i haşr olmaya nassîbi anun
Nazar-ı lutf-i Kirdigâr-ı Gafûr

Çeviri: Melek, insan, cin, vahşi hayvanlar, kuşlar, akıl, nefis, unsurlar, gökler, yüce, alçak, dişiler, erkekler, kısacası, dünyadaki bütün yaratıklara Şehîd Hüseyin’in yasını tutmaları buyurulmuştur; hepsi, Sûr üfleninceye kadar yakınıp dursunlar. Bu musîbetten haberi olmayan kişi, Hazret-i Peygamberin şefaatinden yoksun kalsın; ceza günü ulu Allah’ın lütüflarına kavuşamazsın!

Hâk-i pâk-i Kerbelâ’dur ol mübârek buk’a kim
Anda tahsîl-i metâlib eylemek âsân olur
Eşk dökmek âh çekmek zâyi’ olmaz rûz-i haşr
Kâm-bahş-i çeşm-i pür-hûn ü dil-i sûzân olur
Eşk-i âlün katresi gül-berg-i gül-zâr-i bihişt
Dûd-i âh’un meddi nahl-i ravza-i rıdvân olur

Çeviri: O mübarek ülke, temiz Kerbelâ toprağıdır; orada birçok konuları öğrenmek kolay olur; gözyaşı dökmek, inlemek yitip gitmez kıyamet gününde; kanlı gözler ve yanan yürek için bir rahatlık, bir mutluluk verir. Kanlı gözyaşlarının bir damlası cennet bahçesinin gül yaprağı gibidir; inleyişlerden yükselen duman da yine cennet bahçesinin hurma ağacına kadar uzanır.

Muharremdür bahâr-ı Gülşen-i gam
Nesîm-i dil-keşî ah-ı dem-â-dem
Ol eyler sebze-i müjgânı nem-nâk
Gönüller goncasına ol Salur hâk

Çeviri: Muharrem, tasanın gül bahçesinin ilk yazısıdır; tatlı bir esinti, sürekli bir inleyiştir. Kirpikleri ıslatan, gönüllerin goncasına toprak hazırlayan yine Muharremdir.

Tekrâr-ı zikr-i vâkı’a-i deşt-i Kerbelâ
Makbûl-i hâss ü amm ü sığar ü kibârdur
Takrîr idenlere sebeb-i izz ü ihtişâm
Tahrîr idenlere sebeb-i izz ü ihtişâm

Çeviri: Kerbelâ çölü olayını yeniden anmak, büyük küçük, seçkin kişiler ve halk tarafından uygun görülür. Bu olayı anlatan insanlar yücelir; yazanlar ise, zamanın en şerefli işini yapmış olur.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Bilmese kâfir nedür ni’met ne bilsün rûz-i haşr
Kim ne lutfun mazharudır mü’min-ipâk i’tikâd
Kılmasa mü’min elem idrakin olmaz muttali’
Kim ne ta’zib iledür dûzehde erbâb-ı fesâd

Çeviri: Kâfir nimetin ne olduğunu bilmezse, ceza gününü de tanımaz; temiz inançlı bir insan, sonsuz lütuflar elde eder. İnanan kişi, acı çekmeden hiç bir şey öğrenemez; bozguncu insanlar da, cehennemde büyük sıkıntılar içinde kıvranacaklar.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Ne muhlis ki dergâh-ı Ma’bûd’a akreb
Hümûmı eşedd ü belîyâtı as’ab
Aceb bu kadar kurba kim olsa vâki’
Olur âfet-i rûzgâra mukarreb

Çeviri: Ulu rabbin katına bu kadar yakın olan, hep belâya çatıp büyük sıkıntılarla karşılaşan dosta ne mutlu! Rabbine bu kadar yaklaşan bir insanın başına büyük felâketler gelir kuşkusuz.

HADÎKATÜ’S-SÜ’EDÂ (ERENLER BAHÇESİ)- FUZÛLÎ

Behcet-efzâ-yı mahabbetdür belâ

Kim belâ âteş mahabbetdür belâ

Çeviri: Belâ, sevgide sevinci artırır; belâ ateş, altın ise sevgidir.